عباسیان

معرفی دوره

خلافت عباسی با قیام ابومسلم خراسانی و حمایت ایرانیان علیه امویان شکل گرفت. این دوره که بیش از پنج قرن دوام آورد، به عنوان عصر طلایی تمدن اسلامی شناخته می‌شود و با شکوفایی علم، هنر، و فرهنگ اسلامی-ایرانی همراه بود.

عباسیان با انتقال مرکز خلافت از دمشق به بغداد و بهره‌گیری از توانمندی‌های ایرانیان در اداره حکومت، زمینه را برای رشد و شکوفایی تمدن اسلامی فراهم کردند.

خلفای مهم عباسی

دستاوردهای مهم

نهضت ترجمه

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دوره عباسی، نهضت ترجمه بود که با حمایت خلفا، به‌ویژه مأمون، شکل گرفت. در این دوره، آثار علمی و فلسفی یونان، ایران و هند به عربی ترجمه شد و زمینه را برای شکوفایی علمی جهان اسلام فراهم کرد.

مراکز علمی مهمی مانند بیت‌الحکمه بغداد، محل تجمع دانشمندان و مترجمان از سراسر جهان اسلام بود و نقش مهمی در انتقال و توسعه علوم مختلف داشت.

افول و سقوط

از قرن چهارم هجری، با ظهور حکومت‌های محلی قدرتمند و ضعف تدریجی خلفای عباسی، قدرت واقعی از دست خلفا خارج شد. آل‌بویه و سپس سلجوقیان، قدرت اصلی را در دست گرفتند و خلفا بیشتر نقش مذهبی و تشریفاتی داشتند.

سرانجام با حمله مغول به بغداد در سال ۶۵۶ هجری و قتل المستعصم بالله، آخرین خلیفه عباسی، این سلسله به پایان رسید. اگرچه شاخه‌ای از عباسیان در مصر به حیات خود ادامه داد، اما هرگز به قدرت و شکوه گذشته دست نیافت.