سلسلهای که قدرت را از سلوکیان گرفت و بخشی از تاریخ ایران باستان را شکل داد
پارتها، که به نام اشکانیان نیز شناخته میشوند، مردمی بودند که در منطقهای به نام پارت (واقع در شمال شرق ایران کنونی) سکونت داشتند. آنها در اواخر قرن سوم پیش از میلاد شروع به رشد کردند و با شکست دادن سلوکیان در نبردهای متعدد، موفق شدند کنترل بخش بزرگی از ایران و مناطق اطراف را به دست بگیرند.
اشک اولین فرمانروای پارتها بود که به عنوان بنیانگذار سلسله اشکانی شناخته میشود. او و جانشینانش توانستند از سال ۲۴۷ پیش از میلاد تا سال ۲۲۴ میلادی حکومتی قدرتمند و گسترده تشکیل دهند که از آسیای غربی تا شرق مدیترانه گسترش یافت.
حکومت اشکانیان با ساختار فدرال و ترکیبی از فرهنگهای مختلف، از جمله فرهنگهای یونانی، ایرانی و محلی، شناخته میشود. این سلسله توانست در برابر حملات امپراتوری روم مقاومت کند و کنترل راههای تجاری مهم مانند جاده ابریشم را در دست داشته باشد.
اشکانیان به عنوان استادان سواری و تیراندازی از اسب مشهور بودند. تاکتیکهای نظامی آنها شامل حملات ناگهانی و استفاده از کمانداران متحرک بود که در جنگ با رومیها بسیار موثر واقع شد.
فرهنگ اشکانی تلفیقی از سنتهای ایرانی با تأثیرات یونانی بود. هنر، معماری و دین آنها نمایانگر این ترکیب بود، به طوری که هرچند رسم و رسوم ایرانی حفظ شد، اما نشانههایی از هیلنیسم نیز در آثار آنها دیده میشود.
در اوایل قرن سوم میلادی، سلسله ساسانی به رهبری اردشیر بابکان قدرت را از اشکانیان گرفت. این تغییر حکومت به معنای پایان رسمی دوره اشکانیان بود، اما میراث فرهنگی و سیاسی آنها در ایران باقی ماند و بر حکومتهای بعدی تأثیر گذاشت.
ساسانیان با ایجاد یک امپراتوری متمرکزتر و نظام اداری منظمتر، مسیر جدیدی برای تاریخ ایران رقم زدند که تا فتح عربها ادامه یافت.
در اواخر دورهی حکومت سلوکیان (حدود قرن سوم و دوم پیش از میلاد)، امپراتوری بزرگ سلوکی که از وراثتِ امپراتوری اسکندر مقدونی شکل گرفته بود، به تدریج دچار ضعف و تزلزل شد. دلایل این ضعف شامل:
در همین شرایط، منطقهی پارس (ایران شمالی و شرقی کنونی) که تحت سلطه سلوکیان بود، یکی از نقاطی بود که اقوام محلی آن فرصت یافتند تا علیه سلطهی سلوکیان قیام کنند.
پارتها یا اشکانیان یک قوم ایرانی-ایرانیتبار بودند که در نواحی شرق و شمال شرق