کوروش بزرگ؛ پادشاهی که تاریخ را ساخت
کوروش دوم، معروف به کوروش بزرگ، حدود سال ۵۸۰ پیش از میلاد به دنیا آمد. پدرش کمبوجیه یکم، شاه پارس بود و مادرش ماندانا، دختر آستیاگ، پادشاه ماد. این یعنی کوروش از دو خاندان مهم و قدرتمند ایران باستان بود. جالب است که مادربزرگش از طرف مادر هم اصالت ماد داشت، بنابراین از هر دو طرف ریشههای شاهانه داشت.
اسطورهها میگویند که آستیاگ، پدربزرگ مادری کوروش، از خواب دید که نوهاش روزی بزرگترین شاه جهان خواهد شد. به همین دلیل تصمیم گرفت او را بکشد، اما کوروش به طرز معجزهآسایی نجات یافت و بزرگ شد. این داستان تا امروز در افسانههای ایران نقل میشود و نشاندهنده سرنوشت ویژه اوست.
پس از فتح ماد، کوروش امپراتوری خود را گسترش داد و سرزمینهای بزرگی را به زیر فرمان آورد؛ از ایران تا آسیای صغیر، بینالنهرین، و مصر. امپراتوری او یکی از بزرگترین امپراتوریهای تاریخ باستان بود که تا هند امروزی هم رسید. حکومت او، نمونهای از مدرنترین سیستم اداری و نظامی آن زمان بود.
کوروش بزرگ به عدالت و آزادی اهمیت میداد. منشور مشهور او که روی استوانهای از گِل نوشته شده، به عنوان اولین سند حقوق بشر شناخته میشود. در این منشور، او به حقوق مردم، آزادی مذهبی، بازگرداندن اسیران و احترام به فرهنگها تأکید کرده است. این منشور نشان میدهد کوروش بیش از یک فاتح، یک رهبر انساندوست بود.
کاساندان یا کاسادان یا کَساندان، همسر کوروش بزرگ، از خاندان هخامنشی بود. او خواهر هوتن متحد داریوش بزرگ و دختر فرناسپ اشرافزاده هخامنشی بود. بنا بر نوشته هرودوت او مادر کمبوجیه دوم جانشین و پسر کوروش بزرگ و همچنین مادر بردیا پسر کوچکتر کوروش بزرگ بود.
مرگ کوروش بزرگ، بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی، در حدود سال ۵۲۹ پیش از میلاد رخ داد. در مورد چگونگی درگذشت او، روایتهای مختلفی وجود دارد. برخی منابع، مانند هرودوت، بیان میکنند که کوروش در جنگ با قبیله ماساگتها در شمالشرق ایران کشته شد. در حالی که گزنفون، مورخ یونانی، معتقد است کوروش به مرگ طبیعی درگذشت. با وجود این اختلافات، آرامگاه او در پاسارگاد، واقع در استان فارس، قرار دارد.
کوروش تنها یک فاتح نبود، بلکه پادشاهی بود که با احترام به انسانها، قوانین عادلانه، و ایجاد صلح و اتحاد در منطقه، الگوی حکمرانی شد. او نشان داد که میتوان یک امپراتوری بزرگ ساخت بدون ظلم و زورگویی، و این درس تا امروز الهامبخش ماست.