از یک قاضی محلی تا نخستین شاه ماد؛ سرآغاز نخستین پادشاهی بومی در ایران.
دیاکو (Dēiokēs) نخستین شاه شناخته‌شده مادها بود که در قرن هشتم پیش از میلاد ظهور کرد. او در ابتدا یک قاضی عادل میان قبایل بود و به‌سبب انصافش، محبوب مردم شد. همین محبوبیت باعث شد که به عنوان شاه مشترک قبایل ماد برگزیده شود.
پس از رسیدن به قدرت، دیاکو دستور به ساخت پایتختی جدید داد: هگمتانه (همدان امروزی). در آنجا دژ عظیمی با هفت دیوار متحدالمرکز و رنگارنگ ساخت که نشانی از نظم و اقتدار پادشاهی او بود. این اقدام، پایه‌گذار اولین حکومت متمرکز ایرانی شد.
دیاکو نظام اداری منسجمی ایجاد کرد و بر عدالت و نظم تاکید داشت. او با ایجاد ساختار حکومتی جدید و فاصله‌گرفتن از شیوه‌های قبیله‌ای، تلاش کرد قبایل پراکنده ماد را متحد کند. پادشاه از مردم فاصله داشت و شکایات تنها از طریق مأموران به او می‌رسیدند.
دیاکو برای حفظ استقلال از آشور، با اورارتو متحد شد. اما این اتحاد باعث خشم سارگون دوم شد که در سال ۷۱۵ پ.م به مادها حمله کرد. دیاکو شکست خورد و به همراه خانواده‌اش به حمات (سوریه امروزی) تبعید شد.
پس از دیاکو، پسرش فرورتیش راه او را ادامه داد. اطلاعات ما از دیاکو از منابعی چون هرودوت و کتیبه‌های آشوری به دست آمده. برخی او را با هوشنگ شاهنامه یکی می‌دانند. نقش او در بنیان‌گذاری نخستین حکومت ایرانی، او را به یکی از شخصیت‌های بنیادین تاریخ ایران تبدیل کرده است.