شاه دادگر ساسانی، اصلاح‌گر بزرگ و حافظ نظم ایران
خسرو اول معروف به انوشیروان، از برجسته‌ترین پادشاهان ساسانی بود که اصلاحاتی بنیادین در نظام اداری، مالیاتی و نظامی ایران ایجاد کرد. این اصلاحات نقش مهمی در تثبیت قدرت دولت و تقویت عدالت اجتماعی داشت.
خسرو انوشیروان ساختار اداری ایران را سامان داد و آن را از حالت موروثی به نظامی مبتنی بر شایستگی تبدیل کرد. او دیوان‌ها را بازسازی کرد و نظارت بر مسئولان را افزایش داد تا از فساد جلوگیری شود. طبقهٔ دیوان‌سالاران زیر نظر مستقیم شاه اداره می‌شدند.
یکی از مهم‌ترین اصلاحات او، تغییر نظام مالیاتی بود. به جای مالیات جمعی و ناعادلانه، او سیستم مالیات‌گیری بر پایهٔ ارزیابی زمین‌ها و درآمدها را اجرا کرد. این کار باعث عدالت نسبی در دریافت مالیات شد و موجب رونق کشاورزی گردید.
انوشیروان ارتشی سازمان‌یافته و حرفه‌ای ایجاد کرد که وابسته به طبقات خاص نبود. او با کاهش قدرت نظامیان محلی و ایجاد ارتش مرکزی، توانست اقتدار سلطنت را در سراسر کشور حفظ کند. ارتش منظم او در دفاع از مرزها و سرکوب شورش‌ها کارآمد ظاهر شد.
این اصلاحات نه تنها باعث اقتدار دولت ساسانی شد، بلکه ثبات داخلی، افزایش تولید، عدالت اجتماعی و گسترش فرهنگ ایرانی را نیز در پی داشت. مورخان مسلمان و رومی همواره خسرو انوشیروان را به عنوان پادشاهی عادل و دوراندیش ستوده‌اند.